Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου

Εκλεκτοί ομιλητές και προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Κυρίες και Κύριοι,

Ο Άθως Ερωτοκρίτου αποτελεί, ένα τεράστιο κεφάλαιο για τον τόπο. Θα τον χαρακτήριζα, χωρίς οποιαδήποτε δόση υπερβολής, πολύ μεγάλο για την μικρή Κύπρο στον τομέα της επιστήμης της ψυχολογίας. Υπήρξε σαφέστατα πολύ μπροστά από τις αντιλήψεις και προσεγγίσεις του κοινωνικοπολιτικού και ψυχοκοινωνικού γίγνεσθαι του τόπου. Και ακόμη είναι.

Γι’ αυτό αγαπητέ Άθω, έχω αρκεστεί, σε μια ψηλάφηση αν θέλεις, του πολύ σημαντικού σου αυτού έργου ευελπιστώντας ότι θα φανώ κατά το ελάχιστο, αντάξιος της εμπιστοσύνης σου.

Στο βιβλίο του «Το έγκλημα, ο εγκληματίας και οι φόνοι γυναικών», ο Άθως Ερωτοκρίτου πραγματεύεται, πρώτιστα αλλά όχι αποκλειστικά, υπό μια ψυχολογική οπτική, μια σειρά από ζητήματα που αφορούν στο κατ’ εξοχήν αντικείμενο και υποκείμενο του αστυνομικού έργου, στο έγκλημα και στον εγκληματία αντίστοιχα. Προβαίνει δε σε μια εστίαση της συζήτησης στο ειδικό ζήτημα της βίας κατά γυναικών, προσεγγίζοντάς το μέσα από την πλέον σοβαρή έκφανσή του, δηλαδή τους φόνους και ανθρωποκτονίες γυναικών.

Αν και η ψυχαναλυτική και συνάμα και ατομική οπτική των ζητημάτων διαπερνά το βιβλίο αυτό σε όλο του το εύρος, εν τούτοις ο συγγραφέας δεν παραβλέπει ποσώς άλλες προσεγγίσεις και διαστάσεις, όπως η σημασία κοινωνικών παραγόντων, καταστάσεων και ευκαιριών, μέχρι ακόμα και βιολογικών παραγόντων.

Όσο κι’ αν κάποιος ως κατ’ εξοχήν φορέας ενός διωκτικού σχήματος αναζητεί καθηκόντως καθημερινά μαρτυρία για να συμπεράνει κατά πόσο ένα συγκεκριμένο νομικό ή φυσικό πρόσωπο (άτομο) φέρει ή όχι ποινική ευθύνη για ένα αδίκημα, δεν παύει ως άνθρωπος και ως επαγγελματίας να προβληματίζεται και να συνυπολογίζει τις συνθήκες υπό τις οποίες προκύπτουν τέτοια συμβάντα. Η συζήτηση αυτής της σημαντικής διάστασης από τον Άθω Ερωτοκρίτου, και ειδικότερα η πλοκή της ανάλυσης μέσα από το λογοτεχνικό παράδειγμα της Φραγκογιαννούς, της «Φόνισσας», του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είναι ένα κεντρικό ζήτημα στο βιβλίο, ως προς την προσέγγιση του κατά τα άλλα οξύμωρου σχήματος λόγου, «ο θύτης θύμα».

Κατά τη γνώμη μου ο συγγραφέας, με την ανάλυσή του, δεν αφαιρεί από τον εγκληματία την προσωπική και ατομική του ευθύνη. Εστιάζει, θα έλεγα, στην κοινωνική ευθύνη του εγκληματείν και θυματοποιείν, αγγίζοντας το ζήτημα της αλλοτρίωσης της κοινωνίας και του ανθρώπου. Παράλληλα, ο προβληματισμός του για το ζήτημα των ποινών, δεν εδράζεται σε αξίωμα αφορισμού των ποινών και κυρώσεων, αλλά στην προσέγγισή τους υπό ένα θεραπευτικό και γνήσια σωφρονιστικό πλαίσιο.

Είναι άλλωστε σαφής και ξεκάθαρος ο σύγχρονος ρόλος των αστυνομικών οργανισμών, ο οποίος πλέον περιβάλλεται και ενισχύεται με σειρά προγραμμάτων ενημέρωσης, ενδυνάμωσης, και πρόληψης, έτσι ώστε να χρειάζεται όσο το δυνατό λιγότερο η υιοθέτηση κατασταλτικών μέτρων. Τούτο γίνεται αυτόνομα, για παράδειγμα μέσα από το πρόγραμμα της Κοινοτικής Αστυνόμευσης, ή με συνεργασίες, όπως το πρόγραμμα από-ποινικοποιητικής και συνάμα θεραπευτικής διαχείρισης νεαρών χρηστών εξαρτησιογόνων ουσιών. Προγράμματα και προσεγγίσεις που ως Αστυνομία Κύπρου έχουμε υιοθετήσει.

Όπως θα διαπιστώσει ο προσεκτικός αναγνώστης, οι πλείστες καίριες θέσεις που προβάλλει ο Άθως Ερωτοκρίτου στο βιβλίο αυτό, αν και επίκαιρες, δε διατυπώνονται από τον ίδιο για πρώτη φορά. Πρόκειται για θέσεις που πρωτο-διατυπώθηκαν και δημοσιοποιήθηκαν από τον Άθω Ερωτοκρίτου εδώ και καιρό. Στο χρόνο που πρωτο-διατυπώνονταν κάποιες από αυτές τις θέσεις, μπορεί να προσλαμβάνονταν από το μέσο αποδέκτη τους ως ξένες ή παράξενες. Η ιστορία και η σύγχρονη πραγματικότητα, όπως η συζήτηση για την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που διέπει ανήλικους που βρίσκονται σε σύγκρουση με το Νόμο, και η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά γυναικών, φαίνεται να έχουν καταστήσει μέρος του τότε πρωτόγνωρου, ως σημερινή βέλτιστη πρακτική.

Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας δεν παύει έμμεσα να μας υποδεικνύει το βάθος στο οποίο είναι ριζωμένο το έγκλημα, τόσο στον ψυχισμό του ανθρώπου, όσο και σε συμβολικό και πολιτισμικό επίπεδο, φέρνοντας παραδείγματα μέσα από τη μυθολογία.

Συγχαίρω τον αγαπητό Άθω για την έκδοση αυτή, αλλά και για την ιστορική προσφορά και συνδρομή του στην κοινωνία γενικότερα και στην Αστυνομία Κύπρου ειδικότερα, και εύχομαι να συνεχίσει αυτό το κοινωφελές παραγωγικό του έργο.

Αγαπητέ Άθω θέλω να σε ευχαριστήσω ειδικά γι’ αυτό το έργο που αναφέρεται στο έγκλημα, τον εγκληματία και τους φόνους γυναικών, γιατί ήρθε σε μια περίοδο όπου, κι εμείς ως Αστυνομία, μέσα από τον θεσμικό μας ρόλο, προσπαθούμε στο βαθμό που μας αναλογεί, να γίνει κατορθωτή η αναθεώρηση από την πολιτεία, του τρόπου αντίληψης και διαχείρισης της εγκληματικότητας. Και αυτό γιατί, όπως η διεθνής εγκληματολογική έρευνα καταδεικνύει, τα συστήματα ποινικής δικαιοσύνης δεν έχουν κατορθώσει να διαχειριστούν με επιτυχία το φαινόμενο της εγκληματικής συμπεριφοράς λόγω του ότι, αυτά επικεντρώνονται στο σύμπτωμα και όχι στα αίτια που την προκαλούν. Η καλύτερη λοιπόν, απάντηση για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας βρίσκεται στη διαχείριση των αιτιών απ΄ όπου πηγάζει. Ήδη, κάποιες χώρες εφαρμόζουν πρακτικές και διαδικασίες που βασίζονται σε αυτή ακριβώς τη διαπίστωση. Ενδεικτικά να αναφερθώ στην Ουαλία, όπου, όπως είχα την ευκαιρία να ενημερωθώ κατά τη συμμετοχή μου προ αρκετών μηνών, σε συνάντηση του Συμβουλίου των Αρχηγών Αστυνομίας του Ηνωμένου Βασιλείου, υιοθετείται πλέον μια άλλη προσέγγιση. Αυτή της έγκαιρης κρατικής προληπτικής παρέμβασης, μέσα από την ουσιαστική στήριξη από πολύ νωρίς, των οικογενειών και ατόμων που βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον που τους καθιστά ευάλωτους. Μ’ αυτή λοιπόν την προσέγγιση φαίνεται ότι η όποια νεανική παραβατικότητα ή δυσχέρεια θα έχει λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώνεται ως εγκληματική συμπεριφορά στην ενηλικίωση. Με λιγότερο κόστος για το κράτος και την κοινωνία. Αυτή την προσέγγιση γνωστοποίησα γραπτώς στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, και επί τούτου εκπονείται μελέτη, από μέρους μας η οποία σύντομα θα υποβληθεί στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως με συγκεκριμένες εισηγήσεις.

Κλείνοντας, συγχαίρω και πάλι τον κ. Άθω Ερωτοκρίτου και εύχομαι αυτό το χρήσιμο και σημαντικό βιβλίο στον τομέα των κοινωνικών επιστημών, της ποινικής δικαιοσύνης και της αστυνόμευσης να είναι καλοτάξιδο.

Σας ευχαριστώ.


Κατεβάστε το αρχείο τύπου Word3- Ομιλία Παρουσίαση βιβλίου Άθου Ερωτοκρίτου 3.10.2018.docx