- Κυρία Πρόεδρε της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών,
- Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε Λύσης,
- Αξιότιμη κυρία Επίτροπε Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
- Κυρία Εκπρόσωπε της Επιτρόπου των Δικαιωμάτων του Παιδιού,
- Κύριοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, του Συνδέσμου Εκδοτών Κύπρου και του Κυπριακού Οργανισμού Εκδοτών Διαδικτύου,
- Αγαπητοί Ομιλητές,
- Αγαπητοί Φίλοι Δημοσιογράφοι, Αρχισυντάκτες και Συντάκτες, Εκδότες, Ραδιοφωνικοί Παραγωγοί και Φοιτητές,
- Αγαπητοί Συνάδελφοι,
- Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι,
- Κυρίες και Κύριοι,
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που παρευρίσκομαι και απευθύνω χαιρετισμό στη σημερινή ημερίδα. Ξεχωριστές ευχαριστίες απευθύνω στους ομιλητές για την πολύ σημαντική συμβολή τους σ’ αυτή τη διοργάνωση, καθώς επίσης στους συνδιοργανωτές μας: την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, την Ένωση Συντακτών Κύπρου, τον Σύνδεσμο Εκδοτών Κύπρου και τον Κυπριακό Οργανισμό Εκδοτών Διαδικτύου, που αποδέχτηκαν την πρότασή μας να οργανώσουμε από κοινού την παρούσα εκδήλωση. Μια εκδήλωση που έχει ως απώτερο στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων και συναρμόδιων φορέων και την ανταλλαγή απόψεων, γνώσεων, εμπειριών με αναφορές και στην βιβλιογραφία σε ότι αφορά στην επίδραση των Μ.Μ.Ε. και των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στη βία και στο έγκλημα και ίσως την υποβολή εισηγήσεων για περιορισμό των αρνητικών παραμέτρων της ανεξέλεγκτης ροής της πληροφορίας.
Κυρίες και Κύριοι,
Καθώς διανύουμε τον 21ο αιώνα, όπου η τεχνολογία και κατ’ επέκταση ο εκτραχηλισμός της επεξεργασίας και της ροής της πληροφορίας είναι πλέον γεγονός, τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, ιδιαίτερα τα ψηφιακά μέσα, έχουν σημαίνοντα ρόλο στην παρουσίαση, αναδημοσίευση, και αναπαραγωγή των γεγονότων. Η πρότερα περιορισμένη και αραιή ειδησεογραφική κάλυψη των γεγονότων από τον τύπο και τη ραδιοτηλεόραση, ακόμα και το πατροπαράδοτο ετεροχρονισμένο κουτσομπολιό κατά τις καφεποσίες, ως άτυπο μέσο μεταφοράς πληροφοριών, αποτελούν πλέον νοσταλγικές αναφορές στον παρελθοντικό ορίζοντα του χρόνου. Σήμερα, η ευρεία και ποικιλόμορφη διάχυση των πληροφοριών είναι ταυτόχρονη με τη δημιουργία τους. Δολοφονίες, ληστείες, συμπλοκές, αντικοινωνικές συμπεριφορές και άλλες αποτρόπαιες και μη πράξεις, αναμεταδίδονται σχεδόν αμέσως και σε κάποιες περιπτώσεις απευθείας, κατά την τέλεσή τους, από αυτόχειρες, θύτες, θύματα, ρεπόρτερ, περαστικούς και άλλους παρευρισκόμενους. Πρόσθετα, η τεχνολογία επιτρέπει και την ανατροφοδότηση, επεξεργασία, και αναδημοσίευση τέτοιων δεδομένων, με αποτέλεσμα πολλές φορές, την απόρροια ρητορικών μίσους, λεκτικών διαμαχών, ψηφιακών λασπολογιών, και άλλων παρεκκλίνουσων εκφραστικών συμπεριφορών, που απέχουν κατά πολύ από το συνταγματικό δικαίωμα του ατόμου στην ελευθερία της έκφρασης. Προφανώς, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και ο έντυπος τύπος σήμερα έχουν μια εν μέρει παθητική λειτουργία στις ζωές των ανθρώπων, ενώ η διαδικτυακή επικοινωνία εμπεριέχει διάδραση, αμφίδρομη τροφοδότηση και αστραπιαία επικαιροποίηση.
Ομολογουμένως, η κείμενη νομοθεσία, τόσο σε τοπικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, από μόνη της, δεν επαρκεί στο να ρυθμίσει τις αναρίθμητες δράσεις, αλλά και τα πολυάριθμα μέσα που συντελούν στην ανεξέλεγκτη διάχυση των πληροφοριών. Αυτό κάθε αυτό, καθιστά το στοιχείο της αυτορρύθμισης, ως ζήτημα αιχμής, που αφορά τόσο τους θεσμούς της πολιτείας όσο και τον κάθε πολίτη, καθώς το επιβλαβές περιεχόμενο που διοχετεύεται καθημερινώς προς ευρεία χρήση, έχει, δυστυχώς, οριζόντια και πολυεπίπεδη αρνητική επίδραση.
Τούτων δοθέντων, βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να συνενώσουμε τις απόψεις, εμπειρίες, ιδεολογίες, αλλά και αρμοδιότητες, προς την οικοδόμηση μιας νέας προσέγγισης, όπου μαζί, συλλογικά και συγκροτημένα, εντοπίζουμε προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας, προσδιορίζουμε πιθανούς γενεσιουργούς παράγοντες και συναποφασίζουμε τα επόμενα βήματα· τις διορθωτικές δηλαδή δράσεις.
Η Αστυνομία Κύπρου έχει υιοθετήσει μια νέα φιλοσοφία και πλέον ακολουθεί μια νέα πορεία· αυτή της αποδοχής και της συνέργειας. Συγκεκριμένα, ως Αστυνομία είμαστε πια αφενός περισσότερο επιδεκτικοί στις υποδείξεις της κοινωνίας και αφετέρου πιο πρόθυμοι να συνενώσουμε τις δυνάμεις μας με άλλους φορείς, οργανωμένα σύνολα, και λοιπούς εμπλεκόμενους. Να δημιουργήσουμε δηλαδή κοινωνικές συμμαχίες προς αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, με γνώμονα πάντοτε το καλώς νοούμενο συμφέρον του πολίτη και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του.
Έχοντας αναφερθεί στο πλέγμα των συγκυριών που μας ώθησαν προς το να προτείνουμε και να συνδιοργανώσουμε τη σημερινή ημερίδα, θα ήθελα να εστιάσω, έστω και ακροθιγώς, στο αντικείμενο της σημερινής ημερίδας, στην επίδραση των ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη βία και το έγκλημα.
Κυρίες και κύριοι, η συσχέτιση εγκληματικών συμπεριφορών, με τα ΜΜΕ και συγκεκριμένα με το φαινόμενο του μιμητισμού, δεν αποτελεί νεωτερισμό, αλλά γεγονός το οποίο εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ο βρετανικός τύπος διέδιδε τις επανειλημμένες δολοφονίες του Τζάκ δε Ρίππερ (Jack the Ripper) και, συνεπεία αυτού, καταγράφηκε αύξηση στις δολοφονίες εντός του τότε, κείμενου χρονότοπου. Την ίδια περίοδο, ο Γαβριήλ Τάρτε (Gabriel Tarde), o πρώτος εγκληματολόγος που συσχέτισε το φαινόμενο του μιμητισμού και του εγκλήματος, ισχυρίστηκε ότι ο εν δυνάμει εγκληματίας δύναται να επηρεαστεί άμεσα από την παρατήρηση ζωντανών εγκληματικών ενεργειών αλλά και έμμεσα, από την αναμετάδοση τέτοιων ενεργειών. Από τότε, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές έρευνες επί του θέματος και, όπως ισχύει για ένα σύνολο άλλων αντικειμένων που εμπίπτουν στη σφαίρα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, δεν έχει αποκωδικοποιηθεί πλήρως η επίδραση των μέσων μαζικής επικοινωνίας στο έγκλημα. Πάρα ταύτα, η επικρατέστερα επιστημονική τεκμηρίωση υποστηρίζει ότι υπάρχει κάποια γενική σύνδεση, ωστόσο η σύνδεση αυτή είναι πιο στενή με τα άτομα τα οποία έχουν επιρρέπεια στο έγκλημα και, όπως υποστηρίζεται από τη σχετική βιβλιογραφία, η σχέση αυτή είναι περισσότερο συσχετιστική (correlational) παρά αιτιολογική (causational). Επίσης, όπως καταδεικνύεται από σχετικές έρευνες, η επίδραση των ΜΜΕ στο έγκλημα έχει συνήθως ποιοτική παρά ποσοτική επίδραση. Δηλαδή, δύναται να επηρεάσει στο χρόνο, τρόπο, και πεδίο που τελείται ένα έγκλημα, και λιγότερο στο κατά πόσο θα τελεστεί ή όχι μια εγκληματική πράξη.
Συνεπώς, ο σκοπός της σημερινής μας δράσης δεν είναι η επίρριψη ευθυνών αλλά η κατανομή μερίσματος ευθύνης και ανάληψης δράσης από τον κάθε αρμόδιο φορέα ξεχωριστά, με κοινό παρονομαστή, όπως ανέφερα προηγουμένως, την επαύξηση της ασφάλειας και ευημερίας των πολιτών. Ευελπιστώ ότι η σημερινή ημερίδα θα αποτελέσει εφαλτήριο για συγκρότηση απτών συμπερασμάτων και εισηγητικών κατευθυντήριων γραμμών για τον κάθε συμμετέχοντα φορέα ξεχωριστά, ως προς την καλύτερη διαχείριση της ροής των πληροφοριών που εκπηγάζουν από ή διέρχονται της δικής του περιοχής ευθύνης, με σκοπό την πρόληψη εγκληματικών, παραβατικών, και άλλων επιζήμιων συμπεριφορών.
Σας ευχαριστώ.