Έντιμε κύριε Υπουργέ και Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, εκπρόσωπε του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας,
Έντιμη κυρία εκπρόσωπε του Προέδρου της Βουλής,
Έντιμοι κύριοι Εκπρόσωποι Κοινοβουλευτικών Κομμάτων,
Έντιμε κύριε Γενικέ Εισαγγελέα,
Your Excellencies,
Αξιότιμε κύριε Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο,
Έντιμοι κύριοι Βουλευτές,
Αξιότιμε κύριε Αρχηγέ της Εθνικής Φρουράς,
Αγαπητοί Ομιλητές,
Αγαπητοί Συμμετέχοντες,
Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Κυρίες και Κύριοι,
Καλή σας ημέρα,
Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή να έχουμε ένα τέτοιο ευρύ και επιφανές ακροατήριο στο τρίτο μας διεθνές συνέδριο, το οποίο φέτος επικεντρώνεται στις τάσεις και απειλές του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο.
Προτού αρχίσω το χαιρετισμό μου, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίεςστον προεδρεύοντα του συνεδρίου κ. Nigel Jones, Canterbury Christ Church University. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους ομιλητές από την Εuropol, την Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ερευνών των ΗΠΑ (F.B.I.), την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης, την Ευρωπαϊκή Ομάδα για την Εκπαίδευση και Κατάρτιση στον τομέα του Κυβερνοεγκλήματος, τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διερεύνησης Εγκλημάτων, την Ιταλική Υπηρεσία Διερεύνησης Οικονομικού Εγκλήματος, το Facebook, την ΚυπριακήΕθνική Ομάδα Αντιμετώπισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων, την Αστυνομία Κύπρου και τους ελεύθερους επαγγελματίες. Ευχαριστώ, επίσης, όλους τους εκπροσώπους και συμμετέχοντες από τον διεθνή και τοπικό χώρο. Καταληκτικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά την Αυτού Εξοχότητα τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος έχει θέσει υπό την αιγίδα του την όλη διοργάνωση.
Κυρίες και Κύριοι,
Η αλματώδης ανάπτυξη τηςροής της πληροφορίας κατά τη σημερινή εποχή, έχει επιφέρει πολλές αλλαγές σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Ομοίως, το έγκλημα, εν γένει, και κατ’ επέκταση το έγκλημα στον κυβερνοχώρο έχει διέλθει πρωτοφανούς μετάλλαξης. Αναμφισβήτητα, η συχνότητα των παράνομων δράσεων που τελούνται μέσω του διαδικτύου, της κινητής τηλεφωνίας και άλλων τεχνολογιών των πληροφοριών και επικοινωνιώνέχει, ιδιαίτερα στις μεταμοντέρνες κοινωνίες, ξεπεράσει τις παράνομες πράξεις που τελούνται σε φυσικούς χώρους.
Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών και του οίκου McAfee, το ηλεκτρονικό έγκλημα στοιχίζει στην παγκόσμια οικονομία σχεδόν 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Επίσης, σύμφωνα με την ίδια πηγή το έγκλημα στον κυβερνοχώρο σήμερα επηρεάζει δύο στους τρεις χρήστες που συνδέονται στο Διαδίκτυο. Πρόσθετα, υπολογίζεται ότι ημερησίως δημιουργούνται και διοχετεύονται στο διαδίκτυο τριακόσιες χιλιάδες έως ένα εκατομμύριο ιοί και άλλα βλαπτικά λογισμικά. Φυσικά, τα ποσοστά κυβερνοεγκληματικότητας ποικίλουν ανά περιφέρεια. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά αποτελούν απτή απόδειξη του εκτεταμένου βαθμού επικράτησης των ψηφιακών εγκλημάτων.
Όπως ισχύει για όλες τις εγκληματικές δραστηριότητες, ένεκα του γεγονότος ότι πολλοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι και ικανοί να εμπλακούν σε παράνομες διαδικτυακές δραστηριότητες, καθώς και επειδή πολλά άτομα και εταιρείες μπορούν εύκολα να αποτελέσουν ευπρόσβλητους στόχους, σε συνδυασμό με την απουσία προστατευτικών κηδεμόνων, το έγκλημα στον κυβερνοχώρο καθίσταται ιδιαίτερα κερδοφόρο και τείνει να πολλαπλασιάζεται με ραγδαίους ρυθμούς. Όντως, το κυβερνοέγκλημα αποτελεί έγκλημα χαμηλού ρίσκου λόγω του απομακρυσμένου και κρυφού χαρακτήρα του. Επίσης, είναι ένα έγκλημα υψηλού κέρδους λόγω των πάμπολλων κερδοφόρων και ευάλωτων επιγραμμικών στόχων που υπάρχουν διαθέσιμοι ανά το παγκόσμιο. Δυστυχώς, τα γεγονότα καθαυτά φαίνεται να ενθαρρύνουν συγκεκριμένα άτομα. Πράγματι, οι ψηφιακοί δράστες εκμεταλλεύονται όλο και περισσότερο τις αυξανόμενες ευκαιρίες που προκύπτουν από τη χρήση κρυπτονομισμάτων, των υπηρεσιών και εφαρμογών «υπολογιστικού νέφους», την τεχνητή νοημοσύνη και τη λειτουργία μη επαρκώς προστατευμένων συσκευών. Επίσης, οι κυβερνοεγκληματίες εκμεταλλεύονται την αδυναμία των διωκτικών αρχών να εντοπίσουνκαι να διερευνήσουν τα πλείστα ψηφιακά εγκλήματα.
Δεν είναι μυστικό ότι παρά την όλη προσπάθεια που καταβάλλεται και τους πόρους που διατίθενται για τη δίωξη των κυβερνοεγκληματιών από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου σε ολόκληρη την υφήλιο, πολλές φορές οι εγκληματίες πλεονεκτούν. Ομολογουμένως, υπάρχουν πολλοί εγκληματίες στον κυβερνοχώρο των οποίων οι δεξιότητες και γνώσεις υπερβαίνουν κατά πολύ των προληπτικών και κατασταλτικών δυνατοτήτων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Πάρα ταύτα, υπάρχει επίσης ένας μεγάλος αριθμός εγκληματιών στον κυβερνοχώρο, που ακόμη χρησιμοποιούν στοιχειώδεις μεθόδους και τεχνολογίες για την επιτέλεση των παράνομων σκοπών τους.
Περαιτέρω, ένα μεγάλο μέρος του συνόλου των αδικημάτων στον κυβερνοχώρο περιλαμβάνει παραδοσιακά εγκλήματα. Συνεπώς, όπως και στα παραδοσιακά εγκλήματα, το έγκλημα στον κυβερνοχώρο περικλείει, μεταξύ άλλων, παραβιάσεις και αδικήματα κατά περιουσίας, κατά φυσικών και νομικών προσώπων, της δημόσιας τάξης, της ηθικής και της εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, ανεξαρτήτως του κατά πόσο οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται ως στόχος ή ως εργαλείο, οι ίδιες οι συνθήκες υπό τις οποίες τελούνται τα ηλεκτρονικά εγκλήματα καθιστούν τη διερεύνησή τους εξαιρετικά δύσκολη. Για παράδειγμα, μια νιγηριανή απάτη δεν διαφέρει από το αδίκημα της απόσπασης χρημάτων με ψευδείς παραστάσεις, όπου οι ένοχοι με δόλιο τρόπο επιχειρούν να αποσπάσουν χρηματικό όφελος. Παρομοίως, η διοχέτευση βλαπτικού λογισμικού δεν απέχει κατά πολύ από το αδίκημα της παράνομης καταστροφής περιουσίας, όπου ο δράστης σκόπιμα καταστρέφει ή προξενεί ζημιά σε ξένη περιουσία. Ωστόσο, αυτό που πραγματικά διαφοροποιεί τις δύο μορφές εγκλήματος δεν είναι η πρόθεση και το αποτέλεσμα της πράξης, αλλά η ίδια η μέθοδος επιτέλεσης της πράξης. Η κρυφή, συγκεκαλυμμένη και εξ’ αποστάσεως πράξη, της οποίας τα διεθνικά, πολυεπίπεδα και ευμετάβλητα ψηφιακά ίχνη, πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπιστούν, πόσο μάλλον να καταγραφούνως τεκμήρια.
Όπως όλες οι αρχές επιβολής του Νόμου, η Αστυνομία Κύπρου διαδραματίζει βασικό ρόλο στην πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Το Γραφείο Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και το Δικανικό Εργαστήριο Ηλεκτρονικών Δεδομένων στελεχώνονται από εξειδικευμένα και έμπειρα μέλη. Τα μέλη αυτά, με τη βοήθεια προηγμένων λογισμικών και εξοπλισμών, συλλέγουν ηλεκτρονικά δεδομένα και τεκμήρια, και διώκουν ποινικά ψηφιακούς εγκληματίες και εγκληματίες που διαπράττουν αδικήματα μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, καθώς και ψηφιακής παιδικής πορνογραφίας. Η Αστυνομία Κύπρου αναζητά συνεχώς τρόπους για περαιτέρω βελτίωσή της όσον αφορά την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και, ως εκ τούτου, στο σύντομο μέλλον, θα δημιουργήσει Μονάδα Ειδικών Επιχειρήσεων. Η ίδρυση της Μονάδας αυτής θα βασίζεται στο βρετανικό μοντέλο λειτουργίας Μονάδας Ειδικών Επιχειρήσεων, και θα εστιαστεί στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Τούτου δοθέντος, στο εγγύς μέλλον, το Γραφείο Καταπολέμησης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος θα υπάγεται στη Μονάδα Ειδικών Επιχειρήσεων και, κατ’ επέκταση, θα λάβει ακόμη περισσότερους πόρους, οι οποίοι θα το υποβοηθήσουν να είναι πιο αποτελεσματικό στη διερεύνηση όλων των ειδών κυβερνοεγκλημάτων, αλλά και στην αστυνόμευση του διαδικτύου σε πραγματικό χρόνο, με την τοποθέτηση διαδικτυο-αστυνομικών.
Εν πάση περιπτώσει, αξίζει να λεχθεί ότι οι εγκληματικές δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο δεν περιορίζονται σε επιθέσεις μικρής κλίμακας, αλλά μπορούν να επεκταθούν κατά ενός ολόκληρου έθνους. Για παράδειγμα, οι υβριδικές απειλές και επιθέσεις που έχουν ως στόχο να πλήξουν τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και την υποδομή ενός κράτους, μπορούν να υλοποιηθούν με συλλογική και μεθοδική κατάχρηση ψηφιακών εργαλείων από εχθρικά κράτη. Οι ψεύτικες ειδήσεις μπορούν να εξαπλωθούν από χειραγωγημένα ηλεκτρονικά κοινωνικά μέσα, οι χρηματιστηριακές αγορές μπορούν να επηρεαστούν από σκόπιμες εξωτερικές πιέσεις, και οι τηλεπικοινωνίες μπορούν να εξουδετερωθούν από κυβερνοεπιθέσεις, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η ομαλή κατάσταση πραγμάτων ενός έθνους.
Παράλληλα, το έγκλημα στον κυβερνοχώρο μπορεί να περιλάβει και άλλα πολύπλοκα σενάρια. Ας υποθέσουμε ότι ένα έγκλημα συμβαίνει σε έναν εικονικό κόσμο, όπως το «SecondLife», ανάμεσα σε δύο από τα ένα εκατομμύριο άβαταρς που κατοικούν νοερά στον κόσμο αυτό, και ως αποτέλεσμα ένα άβαταρ υποστεί χρηματική ζημία σε δολάρια Linden. Πώς πρέπει να διερευνήσουμε ένα τέτοιο έγκλημα; Ένα έγκλημα που συμβαίνει σε έναν εικονικό κόσμο μεταξύ εικονικών προσώπων, αλλά με χειροπιαστές απώλειες πραγματικών ανθρώπων, αφού τα δολάρια Linden είναι ανταλλάξιμα με πραγματικά νομίσματα, από πραγματικά πρόσωπα. Τέτοιες απεικονίσεις αποτελούν μόνο ένα μικρό δείγμα γραφής του τι πραγματικά έπεται. Αυτός, εν μέρει, είναι ο λόγος για τον οποίο οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου πρέπει όχι μόνο να διατηρούν, αλλά και να ενισχύουν συνεχώς τους δεσμούς τους με ιδιωτικούς οργανισμούς και φορείς που συμβάλλουν στην πρόληψη και καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο.
Κυρίες και Κύριοι,
Παρ’ ότι αυτό που βιώνουμε σήμερα ως εγκλήματα στον κυβερνοχώρο είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, υπάρχει αρκετό περιθώριο για να συνενώσουμε τις προσπάθειές μας για την προστασία των κοινωνιών μας από την πανδημία του κυβερνοεγκλήματος. Αυτός είναι και ο λόγος που βρισκόμαστε εδώ σήμερα για να συζητήσουμε το θέμα του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και να εξετάσουμε την προοπτική ανάπτυξης νέων αντεγκληματικών μέτρων.
Προφανώς, ο Παγκόσμιος Ιστός έχει αναπτυχθεί πολύ πιο πέρα από την έκταση που είχε αρχικά οραματιστεί ο SirTimothyJohnBerners. Ωστόσο, το ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει δεν είναι το πόσο μακριά έχουμε φτάσει ως ανθρωπότητα, αλλά το τι θα κάνουμε γι 'αυτό, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι τρέχουσες και επικείμενες εξελίξεις, όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων και η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, δεν θα αποτελέσουν απειλή για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Εξάλλου, σε εμάς, τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου είναι που βασίζονται οι πολίτες για την προστασία τους, τόσο από συμβατικές όσο και από μη συμβατικές απειλές.
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Ευελπιστώ ότι θα αξιοποιήσετε στο έπακρο την εδώ παρουσία σας. Όσοι από εσάς επισκέπτονται το νησί μας από χώρες του εξωτερικού, σας εύχομαι ευχάριστη διαμονή.
Ευχαριστώ.