Κύριε εκπρόσωπε της Πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής στην Κύπρο,
Κύριε εκπρόσωπε του Αρχηγού του ΓΕΕΦ,
Κύριοι εκπρόσωποι του Αρχηγού της Αστυνομίας των Βάσεων ( SBA Police),
Κύριε Γενικέ Διευθυντή του Global College,
Καθηγητή Ανδρέα Καπαρδή,
Ακαδημαϊκοί,
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Κυρίες και Κύριοι,
Με μεγάλη ευχαρίστηση και χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ, για να χαιρετίσω την παρούσα ημερίδα, της οποίας η εστίαση, δυστυχώς, αποτελεί μέγιστη επικαιρότητα.
Κυρίες και Κύριοι,
Η χρονική περίοδος που διανύουμε, χαρακτηρίζεται από συνεχή πλήγματα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Πλήγματα τα οποία, εκπορεύονται από θρησκευτικές, κυρίως, υποκινούμενες εγκληματικές ενέργειες που αποσκοπούν στην πρόκληση και επικράτηση της τρομοκρατίας σε συγκεκριμένα κοινωνικά σύνολα, στο ευρύ κοινό, σε κυβερνήσεις ή ακόμη και σε υπερεθνικά σχήματα.
Προτού επεκταθώ στην υπάρχουσα κατάσταση σε σχέση με την τρομοκρατία, πρέπει να καταστήσω σαφές ότι το φαινόμενο της τρομοκρατίας δεν αποτελεί νεωτερισμό, αλλά παλαιά τακτική με αφετηρία το 19ο αιώνα, όπου τρομοκρατικές οργανώσεις, με σκοπό τον ετεροκαθορισμό πολιτικών ιδεολογιών, προέβησαν για πρώτη φορά σε δολοφονίες πολιτικών προσωπικοτήτων. Έπειτα, και με διακυμάνσεις στη συχνότητα τέλεσής τους, τα τρομοκρατικά κτυπήματα άρχισαν να λαμβάνουν και θρησκευτικό χαρακτήρα καθώς και να στρέφονται και κατά των απλών πολιτών, οι οποίοι έκτοτε, άρχισαν να πληρώνουν με τη ζωή τους την εθνοτική τους καταγωγή. Ακολούθως, με σταθμό τα κτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου το 2001 στις Η.Π.Α., το κεφάλαιο της τρομοκρατίας πρόσθεσε μια καινούργια τακτική στο οπλοστάσιό της, αυτή της μαζικής δολοφονίας. Τα κτυπήματα αυτά, ήταν απόρροια προσεκτικά μελετημένων δράσεων, συντονισμένα από υπεράκτιες πηγές, και τροφοδοτούμενα από δικτυωμένους πυρήνες, προσαρτημένους σε Οργάνωση με δομή, γνωστική ικανότητα, οικονομική ισχύ, και μακρά πείρα∙ γνωστή ως Al Qaeda.
Σήμερα, το φαινόμενο της τρομοκρατίας έχει εμφανίσει ακόμη ένα στοιχείο, το οποίο δυσχεραίνει περαιτέρω την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Το στοιχείο του «μοναχικού λύκου» (lone wolf) όπου πρόσωπα, σε ατομικό επίπεδο, κατόπιν ριζοσπαστικοποίησης, λήψης χρηματικού ποσού από τρομοκρατικές οργανώσεις ή ακόμη και ιδιόβουλα, προβαίνουν σε μεμονωμένες ατομικές ή μαζικές δολοφονίες με οποιοδήποτε μέσο έχουν στη διάθεσή τους. Προφανώς, η εξέλιξη αυτή ενισχύει ακόμη περισσότερο τα «πλεονεκτήματα» των τρομοκρατών έναντι των επαπειλούμενων κρατών. Ενώ μέχρι πρότινος, οι τρομοκρατικοί στόχοι, το προφίλ των τρομοκρατών και ο τρόπος δράσης τους ήταν, σε κάποιο βαθμό, γνωστά, σήμερα, αυτά γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα και απρόβλεπτα. Διατυπώνοντάς το διαφορετικά, και μεταφορικά ομιλώντας, σε αντίθεση με το παρελθόν, η εξίσωση της τρομοκρατίας συναποτελείται από περισσότερες απρόβλεπτες μεταβλητές, παρά προβλεπτές, καθώς η μόνη γνωστή συνιστώσα είναι η πρόθεση του ατόμου να προκαλέσει τρόμο. Όπως αποδεικνύεται από τη μελέτη των σύγχρονων τρομοκρατικών δράσεων, οι τρομοκράτες αποτελούνται από πρόσωπα με αυτοκαταστροφικές προθέσεις, προενταγμένα στις κοινωνικές ομάδες στόχου, προερχόμενα από σχεδόν όλες τις ηλικίες, εθνικές και φυλετικές ομάδες, κάνοντας χρήση οποιουδήποτε μέσου προς τη διεκπεραίωση του στόχου τους, σε οποιοδήποτε χρονότοπο. Τούτου δοθέντος, το τι εστί ύποπτο είναι όσο ευρύ όσο ποτέ άλλοτε.
Αναντίρρητα, το φαινόμενο της τρομοκρατίας, απειλεί την αξιοπρέπεια και την ασφάλεια των ανθρώπων, θέτει σε κίνδυνο ή παίρνει αθώες ζωές, δημιουργεί ένα περιβάλλον που υπονομεύει την ποιότητα ζωής και κλυδωνίζει την κοινωνική αρμονία, καθώς εδραιώνει ένα συνεχές αίσθημα φόβου στο κοινό. Παρενθετικά, επιτομή του υποβόσκοντα αυτού φόβου είναι το περιστατικό σε πλατεία του Τορίνο το περασμένο Σάββατο, όπου μια μικρή εκπυρσοκρότηση κροτίδας ήταν αρκετή για να σπείρει τον πανικό στο πλήθος που παρακολουθούσε τον τελικό κυπέλου πρωταθλητριών Ευρώπης και, συνεπεία του ποδοπατήματος, να τραυματιστούν πέραν των 1500 ανθρώπων.
Πρόσθετα, οι τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν διασυνδέσεις με το διεθνές οργανωμένο έγκλημα. Συγκεκριμένα, με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την εμπορία όπλων, καθώς και τις παράνομες μεταφορές πυρηνικών, χημικών και βιολογικών υλικών. Επίσης, οι τρομοκράτες κάνουν κατάχρηση της τεχνολογικής υποδομής που σήμερα απολαμβάνουν τα πλείστα ανεπτυγμένα κράτη. Μέσω του διαδικτύου και, ολοένα και περισσότερο του σκοτεινού διαδικτύου, στρατολογούν νέα μέλη, προσελκύουν χρηματοδότηση, εξαπολύουν κυβερνοεπιθέσεις, συλλέγουν πληροφορίες, διεξάγουν προπαγάνδα, και εγκαθιδρύουν κρυπτογραφημένα δίκτυα επικοινωνιών.
Απότοκο όλων αυτών είναι η αποδυνάμωση της ειρήνης και ασφάλειας, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνικό επίπεδο. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ότι το στοιχείο της ασφάλειας αποτελεί την πεμπτουσία στην κατανόηση αλλά και αντιμετώπιση του τρομοκρατικού φαινομένου. Η προσβολή της ασφάλειας των πολιτών έχει συμβολική και παράλληλα πρακτική απήχηση, καθώς τα πλήγματα κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας των θυμάτων, έχουν γενική επίδραση στους λοιπούς κοινωνούς, οι οποίοι ενώ εναποθέτουν την εμπιστοσύνη προς διασφάλιση της ασφάλειάς τους στο κράτος, αυτό, στα μάτια των πολιτών, αδυνατεί να το πράξει. Συνεπώς, με νομοτελειακή ακρίβεια, η τρομοκρατία τορπιλίζει τόσο τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και τους θεσμούς που τα προασπίζονται.
Επομένως, η εξασφάλιση ενό συμπαγούς περιβάλλοντος ασφάλειας αποτελεί μεγίστη προτεραιότητα για τα κράτη και, συνακολούθως, βασική προϋπόθεση για σταθερότητα και ανάπτυξη.
Η Κυπριακή Δημοκρατία αντιλαμβάνεται πλήρως τη σοβαρότητα της τρομοκρατικής απειλής και τις υποχρεώσεις που έχει για προστασία των πολιτών από τρομοκρατικές δράσεις. Για το λόγο αυτό έχει θέσει στις άμεσες προτεραιότητές της και έχει εκπονήσει κατευθυντήριες γραμμές για την καταπολέμηση του ιδιάζοντος αυτού φαινομένου. Σε πρώτη φάση, το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου προέβηκε, κατά το 2010, στο διορισμό Εθνικού Συντονιστή Αντιτρομοκρατικής Δράσης, με κύρια καθήκοντα την παροχή συμβουλών σε θέματα χάραξης πολιτικής αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Ο Εθνικός Συντονιστής υποστηρίζεται, μεταξύ άλλων, από το Γραφείο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας της Αστυνομίας, το οποίο, ουσιαστικά, συστάθηκε για να συντονίζει τις δράσεις της Κυπριακής Αστυνομίας σε θέματα διεθνούς τρομοκρατίας, σύμφωνα με τις Διεθνείς Συμβάσεις, τα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και την ευρωπαϊκή κείμενη Νομοθεσία.
Επιπλέον, η ανάπτυξη της Εθνικής Στρατηγικής για την καταπολέμηση της Τρομοκρατίας, η οποία υιοθετήθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο του 2014, είναι ύψιστης σημασίας και στηρίζεται σε τέσσερις άξονες∙ την πρόληψη, προστασία, καταστολή και αντίδραση. Στο πλαίσιο της Στρατηγικής αυτής, από πλευράς της Αστυνομίας, έχουν συσταθεί ειδικές ομάδες με σκοπό τη τέλεση αδιάκοπων περιπολιών στην πράσινη γραμμή, σε κομβικά και ευάλωτα σημεία του νησιού, σε δυνητικούς στόχους ξένων συμφερόντων αλλά και σε «μαλακούς στόχους» (soft targets) όπως αποκαλούνται, στους οποίους υπάρχει αυξημένη διακίνηση πολιτών ή πληθυσμιακές υπερσυγκεντρώσεις∙ προς αποτροπή κτυπημάτων όπως αυτού που πρόσφατα έλαβε χώρα σε συναυλία στην καρδιά της πόλης του Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα, τα μέτρα ασφαλείας και ελέγχου σε αεροδρόμια, λιμάνια και οδοφράγματα έχουν ενδυναμωθεί. Για την καλύτερη φρούρηση των αεροδρομίων, η Αστυνομία έχει ενισχυθεί με μέλη της Εθνικής Φρουράς, τα οποία έχουν εκπαιδευτεί και καταρτιστεί κατάλληλα, για το σκοπό αυτό. Επίσης, έμφαση δίδεται γενικότερα σε θέματα εκπαίδευσης των μελών της Αστυνομίας αλλά και προσωπικού δημοσίων και ιδιωτικών Υπηρεσιών, καθώς και στην περαιτέρω ανάπτυξη συνεργασίας με άλλα κράτη μέσω διμερών και πολυμερών συμφωνιών ή νομικών πράξεων ευρωπαϊκού δικαίου που αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διοργάνωση κοινών εκπαιδεύσεων και ασκήσεων σε θέματα τρομοκρατίας.
Η Αστυνομία Κύπρου έχει αναπτύξει συνεχή κανάλια επικοινωνίας με την Europol, Interpol, και άλλους αστυνομικούς οργανισμούς και δίκτυα με τα οποία, επιτυγχάνεται η άμεση ανταλλαγή έγκυρων πληροφοριών. Επίσης, γίνεται αποτίμηση και παραμετροποίηση όλων των περιστατικών τρομοκρατίας παγκοσμίως, για σκοπούς επικαιροποίησης της γνώσης μας, αλλά και αναπροσαρμογής των υφιστάμενων αντιτρομοκρατικών προσεγγίσεων μας.
Παράλληλα, η Αστυνομία Κύπρου έχει αυξήσει σημαντικά τη δράση της σε ότι αφορά την πρόληψη και πάταξη της τρομοκρατίας, με συνεχείς εξοπλισμούς, εκπαιδεύσεις και ασκήσεις σε όλα τα επίπεδα και πτυχές αντιμετώπισης του φαινομένου. Απώτερος στόχος είναι να ελαχιστοποιήσουμε, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, το ενδεχόμενο τρομοκρατικής επίθεσης στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και να συνδράμουμε στην προσπάθεια που καταβάλλεται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο να προστατευτεί κάθε πολίτης του ελεύθερου κόσμου.
Ομολογουμένως, η τρομοκρατία είναι ένα άκρως σοβαρό φαινόμενο και χρήζει συλλογικής αντιμετώπισης. Η διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας είναι κοινός στόχος. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων και ελευθεριών μας όχι μόνο είναι κεκτημένο, αλλά αποτελεί μονόδρομο για την ευημερία, την πρόοδο και ανάπτυξη. Παρά τους σημερινούς οικονομικούς περιορισμούς, αποτελεί ακράδαντη πεποίθησή μου ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας μεγάλης πρόκλησης η οποία μας υποχρεώνει να εργαστούμε από κοινού για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες απειλές αποσταθεροποίησης. Δράσεις όπως και την παρούσα ημερίδα, μας φέρνουν πιο κοντά στο να αντιληφθούμε καλύτερα και πιο σφαιρικά τα συστατικά που συντείνουν στην αστυνομική ετοιμότητα και ικανότητα διαχείρισης τρομοκρατικών απειλών.
Χαιρετίζω, λοιπόν, την πραγματοποίηση της ημερίδας αυτής και είμαι βέβαιος ότι, τόσο από την παρουσίαση των ευρημάτων του καθηγητή του Πανεπιστημίου Κύπρου Αντρέα Καπαρδή, όσο και από τη συζήτηση που θα ακολουθήσει, θα προκύψουν αξιόλογα συμπεράσματα αλλά και προβληματισμοί, όσον αφορά το φαινόμενο της τρομοκρατίας ευρύτερα, και την αστυνομική προσέγγιση επί αυτού, ειδικότερα.
Σας ευχαριστώ. |
|