Εθνική Μονάδα EUROPOL

Εισαγωγή

Με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., ανάμεσα στις άλλες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις της, ήταν και η προσχώρηση στη Σύμβαση της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας, γνωστή ως EUROPOL.

Στις 04/07/2003, υπογράφτηκε επιχειρησιακή συμφωνία συνεργασίας με την EUROPOL και έτσι με την υλοποίηση όλων των υποχρεώσεων της, η Κύπρος μετά την ένταξη της στην Ε.Ε., προσχώρησε πλήρως στη Σύμβαση EUROPOL, την 01/09/2004.

Αποστολή EUROPOL

Σκοπός της Europol είναι η υποστήριξη και η ενίσχυση της δράσης των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και της αμοιβαίας συνεργασίας τους για την πρόληψη και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και άλλων μορφών σοβαρού εγκλήματος που επηρεάζουν δύο ή περισσότερα κράτη μέλη.

Στην αρμοδιότητα της Europol εμπίπτουν το οργανωμένο έγκλημα, η τρομοκρατία και άλλες μορφές σοβαρού εγκλήματος, οι οποίες επηρεάζουν δύο ή περισσότερα κράτη μέλη κατά τρόπο που απαιτείται κοινή προσέγγιση από τα κράτη μέλη, λαμβανομένων υπόψη του εύρους, της σημασίας και των συνεπειών των αξιόποινων πράξεων.

Αρμοδιότητες

Για να μπορεί ένα Κράτος Μέλος να ζητήσει από τα άλλα Κράτη Μέλη της EUROPOL βοήθεια και έλεγχο στα κρατικά αρχεία τους θα πρέπει το έγκλημα για το οποίο ενδιαφέρεται να πληροί τις πιο κάτω προϋποθέσεις:

• Να αφορά δυο ή περισσότερα Κράτη Μέλη
• Να είναι ένα από τα εγκλήματα που καταγράφονται στο Παράρτημα του Κανονισμού της ΕUROPOL (794/2016).

Εθνική Μονάδα EUROPOL

Η Εθνική Μονάδα EUROPOL υπάγεται στην Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας (Δ.Ε.Ε. & Δ.Α.Σ.), και μαζί με το Εθνικό Γραφείο INTERPOL, το Γραφείο Αστυνομικής Συνεργασίας (Γ.Α.Σ.) και το Γραφείο SIRENE, αποτελούν την Υποδιεύθυνση Δ.Α.Σ. της Διεύθυνσης. Η Μονάδα αποτελείται από πέντε μέλη της Αστυνομίας, ενώ έχουν αποσπαστεί δυο μέλη της Αστυνομίας στην EUROPOL (Χάγη) και ενεργούν ως Αξιωματικοί Σύνδεσμοι.

Καθήκοντα Εθνικής Μονάδας:

Η Εθνική Μονάδα EUROPOL ασχολείται με τα ακόλουθα καθήκοντα:

• Απαντά στα αιτήματα της EUROPOL και των Κρατών Μελών της με την συνδρομή των αρμόδιων υπηρεσιών.
• Προμηθεύει την EUROPOL με πληροφορίες οι οποίες χρειάζονται για την διεκπεραίωση της αποστολής και των στόχων της.
• Αναθεωρεί κατάλληλα τις πληροφορίες.
• Αξιολογεί τις πληροφορίες/αναφορές/ προϊόντα ανάλυσης που λαμβάνονται και τα διαβιβάζει ανάλογα στις αρμόδιες αρχές, (π.χ. Αστυνομία, Τμήμα Τελωνείων, Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης - ΜΟ.Κ.Α.Σ).
• Εκδίδει και αποστέλλει αιτήματα των Αρχών Επιβολής του Νόμου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην EUROPOL για παροχή πληροφοριών, προϊόντων ανάλυσης καθώς και συνδρομή στην διερεύνηση για υποθέσεις που εξετάζονται.
• Διοργανώνει και συντονίζει επιχειρησιακές συναντήσεις μεταξύ των Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας και των Αρχών άλλων εμπλεκομένων Κρατών Μελών
• Προετοιμάζει τη συμμετοχή της Κυπριακής Αστυνομίας στις συναντήσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της EUROPOL.
• Καταχωρεί στο σύστημα πληροφοριών της EUROPOL (EUROPOL Information System – EIS), πληροφορίες για υποθέσεις που εξετάζονται από την Κυπριακή Αστυνομία και εμπίπτουν στον τομέα δραστηριοτήτων της EUROPOL.
• Συντονίζει την εκπροσώπηση της Κύπρου στις συναντήσεις που διοργανώνει η EUROPOL (περίπου 200 τον χρόνο).
• Συντονίζει την εκπροσώπηση της Κύπρου στις συναντήσεις των Προγραμμάτων EMPACT (European Multidisciplinary Platform Against Criminal Threats).
• Συντονίζει την Κυπριακή συμμετοχή σε πανευρωπαϊκές επιχειρήσεις στις οποίες λαμβάνει μέλος η χώρα μας σε συνεργασία με τον Εθνικό Συντονιστή ΕΜPACT.

Για την διεκπεραίωση των καθηκόντων της, η Εθνική μας Μονάδα EUROPOL έχει πρόσβαση σε σχετικά εθνικά δεδομένα και περαιτέρω έχει απευθείας πρόσβαση στις πλείστες βάσεις δεδομένων της Αστυνομίας. Έχει παράλληλα στενή και συνεχή συνεργασία με την Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών, το Τμήμα Τελωνείων, τον Έφορο Φορολογίας και τη ΜΟ.Κ.Α.Σ. Επιπρόσθετα έχει προχωρήσει σε οριζόντια σύνδεση του συστήματος επικοινωνίας της (SIENA) με όλες τις πιο πάνω υπηρεσίες (εκτός με ΄Εφορο Φορολογίας), καθώς και με όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες της Αστυνομίας με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται η άμεση, γρήγορη ασφαλής ανταλλαγή πληροφοριών, αιτημάτων και αναλυτικών προϊόντων.

Επιχειρησιακά Έργα Ανάλυσης (Operational Analysis Projects - APs)

Τα Επιχειρησιακά Έργα Ανάλυσης (ΑPs) αφορούν μια συγκεκριμένη κατηγορία/είδος εγκλήματος και σε αυτά συμμετέχουν τα επηρεαζόμενα Κράτη Μέλη ή Τρίτα Μέλη παρέχοντας πληροφορίες τις οποίες διαχειρίζεται μια συγκεκριμένη ομάδα αναλυτών και εμπειρογνωμόνων της EUROPOL. Για τη δημιουργία ενός ΄Εργου Ανάλυσης απαιτείται έγκριση της Κοινής Εποπτικής Αρχής και χρειάζεται να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία.

Στο παρόν στάδιο υπάρχουν 30 Έργα Ανάλυσης, τα οποία καλύπτουν αδικήματα όπως τρομοκρατία, λαθρομετανάστευση, ναρκωτικά, κατασκευή και παραχάραξη του Ευρώ, κ.α.

Η Εθνική Μονάδα συντονίζει τη συμμετοχή και εκπροσώπηση της Κύπρου στους Αναλυτικούς Φακέλους της EUROPOL. Στο στάδιο αυτό, η Κυπριακή Αστυνομία συμμετέχει σε 22 Έργα Ανάλυσης. Παράλληλα, υπάρχει συμμετοχή και των άλλων Μονάδων Επιβολής του Νόμου, δηλαδή της ΜΟΚΑΣ και του Τμήματος Τελωνείων καθώς και του Έφορου Φορολογίας σε 3 άλλα Έργα Ανάλυσης.

Κεντρική Βάση Δεδομένων της EUROPOL

Η σύμβαση EUROPOL προβλέπει τη σύσταση και λειτουργία μιας κεντρικής βάσης δεδομένων όπου αποθηκεύονται όλες οι πληροφορίες που σχετίζονται με έρευνες των κρατών μελών και της EUROPOL. Με άλλα λόγια, πρόκειται για το ηλεκτρονικό αρχείο της EUROPOL, η λειτουργία του οποίου αποτελεί το σπουδαιότερο και ουσιαστικότερο καθήκον του Οργανισμού.

Η κεντρική βάση δεδομένων της EUROPOL αποτελείται από τρία συστήματα: το Σύστημα Πληροφοριών (Europol Information System - EIS), το Σύστημα Ανάλυσης (Analysis System) και το Σύστημα Ευρετηρίου (Index System)